Wereldwijd zijn er 79,5 miljoen mensen op de vlucht voor oorlog, geweld, discriminatie en vervolging, extreme armoede en klimaatverandering. Het grootste deel zoekt bescherming in eigen land of in buurlanden. Een deel gaat naar Europa. In 2020 vroegen 13.720 mensen asiel aan in Nederland. Vanwege de coronacrisis waren dat er aanzienlijk minder dan in 2019 (22.540). Het grootste deel is afkomstig uit Syrië. Daarna volgen de asielzoekers met Algerijnse, Turkse en Marokkaanse nationaliteit. 3.865 mensen herenigden zich in 2020 als nareiziger met een familielid met een verblijfsvergunning, waarvan 1.460 Syriërs en 1070 uit Eritrea.

Het evangelie vraagt ons gerechtigheid te doen en liefde te betonen in de omgang met vluchtelingen. Menselijke waardigheid, solidariteit en naastenliefde zijn daarbij drie belangrijke principes. “Elke vreemdeling die aan onze deur klopt biedt een kans om Jezus Christus te ontmoeten, die zich identificeert met alle ontvangen en afgewezen vreemdelingen door de eeuwen heen,” schreef paus Franciscus in zijn boodschap voor de Werelddag van de migrant en de vluchteling 2018. “Aan de moederlijke liefde van de Kerk vertrouwt de Heer iedereen toe, die gedwongen is om zijn thuisland te verlaten op zoek naar een betere toekomst. Die solidariteit moet concrete uitdrukking krijgen in elke fase van het migratieproces - vanaf het vertrek via de reis naar de aankomst en de terugkeer.”

De boodschap bevat een reeks aan suggesties rond vier werkwoorden: verwelkomen, beschermen, bevorderen, integreren. Veel parochies zijn al actief op deze gebieden. Het boekje ‘Herbergzaam Nederland’, dat in 2016 uitkwam naar aanleiding van de gelijknamige brief van de Nederlandse bisschoppen liet al een reeks praktijkvoorbeelden zien. In 2019 is een aanvulling verschenen.

Toen in het najaar van 2015 grote aantallen asielzoekers Nederland binnenkwamen, hebben veel parochies geholpen bij de (crisis)noodopvang. Alle tijdelijke centra zijn inmiddels weer gesloten. In een aantal gemeenten in het bisdom zijn asielzoekerscentra gevestigd. Kerkelijke vrijwilligers helpen in het activiteitenprogramma en bij de dagelijkse ondersteuning. Soms organiseren zij inloopactiviteiten in een kerk in de buurt of organiseren zij vieringen voor de asielzoekers.

Elke gemeente heeft de verplichting om vluchtelingen met een status te huisvesten. Ook hier helpen mensen bij de opvang: mensen wegwijs maken, helpen bij de inburgering, bij mobiliteit (denk aan fietsen) en met alledaagse vragen. Op sommige plaatsen wordt er zelfs gewerkt met zogenoemde ‘adoptiegezinnen’.

Paus Franciscus brengt elk jaar een boodschap uit voor de Werelddag van de migrant en de vluchteling, die sinds 2019 gevierd wordt op de laatste zondag van september.