In de kerken was het dit weekend een onwerkelijke realiteit: in het hele land kon niemand een publieke viering bijwonen vanwege de coronamaatregelen. Parochies zoeken spontaan naar andere wegen om kerk te zijn. Een belronde laat zien wat parochies in het bisdom Rotterdam ondernemen in deze buitengewone tijd.

“Dat is heel gek, werkelijk bizar om mee te maken dat parochianen op zondag niet naar de kerk kunnen voor een viering”, zegt vicaris Dick Verbakel, pastoor van Delft en omgeving. “Een aantal kerken van onze parochie is wel open gegaan, zodat mensen er kunnen bidden en een kaars opsteken. Gisteravond hadden we in hartje Delft uitstelling van het Allerheiligste. Ik denk juist in deze tijd dat het goed is als mensen een Godshuis kunnen binnengaan om te bidden.”

Het gebed van de bisschoppen probeert de vicaris zo veel mogelijk te verspreiden. “Hoe belangrijk de eucharistie en onze kerken ook zijn, het is niet de enige vorm waarmee we ons geloof kunnen belijden en onderhouden. Dat kunnen we ook thuis doen door gebed.” Hij verwijst naar de geestelijke communie waar de bisschoppen in een verklaring over spreken: “Het is ontstaan in een tijd toen er weinig priesters waren. Bij de geestelijke communie vraag je in gebed aan de Heer of je, in die grote groep waar je op dit moment fysiek geen onderdeel van kunt zijn, wel geestelijk de eucharistie mag ontvangen. Dankzij de geestelijke communie hoeft geen enkele katholiek zich buitengesloten te voelen van de eucharistie.”

In Lisse konden parochianen met een livestream voor het eerst de mis volgen via Facebook en kerkomroep.nl. Voor de nieuwe pastoor in Lisse Bouke Bosma, was het dubbel vreemd: “Het zou mijn installatieviering zijn als pastoor van de parochie, en dan sta je ineens voor een lege kerk. Wel vond ik het mooi om te vieren met mijn collega’s. Wanneer ik in de camera keek, stelde ik me maar voor dat er een menigte parochianen was. Er hebben uiteindelijk z’n zevenhonderd mensen de stream bekeken.”

De parochie in de bollenstreek merkt al de economische gevolgen van de coronacrisis. “Er gaat veel omzet verloren doordat telers hun producten aan de straatstenen niet kwijtraken. Veel mensen gaan het moeilijk krijgen, ook mijn parochianen. Dus ik bid daarvoor. Nu wij elkaar niet zo erg nabij kunnen zijn, kunnen we wel in gebed elkaar ondersteunen.”

“En als mensen mij nodig hebben voor de ziekenzalving, zal ik er zijn”, zegt Bouke Bosma vastberaden. De paus deed eerder al een oproep aan de priesters om moedig te zijn bij het bedienen van de ziekenzalving aan mensen met het coronavirus. “Ik tref de nodige maatregelen en houd me aan de veiligheidsrichtlijnen. Maar ik wil echt de mensen nabij zijn, dat is waarom ik priester ben geworden.”

Ook vanuit Leiden was afgelopen zondag een livestream te zien van de eucharistieviering waarin pastoor Jeroen Smith celebreerde. Meer dan duizend mensen bekeken de stream. “We waren er geweldig door verrast”, zegt hij. “Gelukkig beschikken we in Nederland over een televisieviering en zendt Radio Maria dagelijks de mis uit. Maar mensen stellen het ook op prijs om bij hun eigen kerk betrokken te blijven. Parochianen waren erg dankbaar voor de livestream.”

De Leidse pastoor legt uit hoe meevieren via de livestream voor gelovigen niet betekent dat het een communieloze zondag is: “Je kunt de communie geestelijk thuis ontvangen wanneer je meeviert en heel persoonlijk aan Christus vraagt om in je hart aanwezig te komen. Je bidt daarna ook in stilte alsof je de sacramentele communie zojuist hebt ontvangen. De Heer zorgt dat de geestelijke communie plaatsvervangend is voor de communie die je normaal in de kerk ontvangt.”

Een ander liefdevol initiatief kwam vanuit de jongerengroep RKJ Leiden. “De jongeren meldden zich zaterdag al dat ze bereid zijn om boodschappen te doen voor mensen die het huis niet uit kunnen. Dat kon ik zondag bij de mis gelijk al aankondigen. We zijn nu een groepje aan het vormen om dit initiatief te coördineren. Jongeren zullen dan van tijd tot tijd contact opnemen met ouderen over hoe het gaat en of zij nog boodschappen voor de deur kunnen zetten.”

Lizzy Beenhakker is pastoraal werkster op de Zuid Hollandse eilanden: “Ik ga de komende tijd veel bellen, want de huisbezoeken staan nu on hold. Je hebt te maken met een kwetsbare groep oudere parochianen en het is te risicovol om hen thuis een bezoek te brengen.”

Digitale middelen zet ze volop in om mensen te bereiken rond de coronamaatregelen: “Ik zet elke dag een berichtje op de Facebookpagina van de parochie Heilige Familie en er is heel veel app-contact. Op de parochiewebsite verwijzen we door naar de mediaviering van KRO-NCRV en toen de bisschop de zondagsviering livestreamde, hebben we dat ook erop gezet. Daarnaast is het belangrijk om ouderen te bereiken die minder digitaal zijn. Dat gebeurt vooral via-via. In de dorpen gaat nieuws als een lopend vuurtje, maar we moeten erop toezien dat echt iedereen op de hoogte is en niet voor een dichte deur komt te staan.”

“Zeker in de Veertigdagentijd is dit een bijzondere periode om mee te maken”, zegt Lizzy Beenhakker over het openbare leven dat ze tot stilstand ziet komen door de coronamaatregelen. “Ik denk dat we ons bewust worden van onze kwetsbaarheid als mensen. We hebben niet alles in de hand, zoals we vaak denken. We moeten het wat dat betreft wel uit handen geven, vertrouwen op Hem en vooral bidden dat we het Paastriduum wel samen kunnen vieren in onze parochies!”

Het valt pastoor Jeroen Smith op dat over de hele wereld een vorm van solidariteit ontstaat tussen mensen. “Bijvoorbeeld Chinese artsen die Italiaanse artsen helpen. Of een buur die een oudere buurman of -vrouw hulp aanbiedt. Nu de wereld stilvalt, komt het wezenlijke centraal te staan. De ‘extra tijd’ die we hebben door het vervallen van activiteiten, kunnen we als gelovigen aan zinnige dingen besteden.”

“Zeker in het diocesane themajaar over het Woord van God is het zinvol om tijd goed te besteden en ook om meer tijd te nemen voor gebed. Ik hoop dat dit voor álle mensen een tijd van bezinning mag zijn om stil te staan bij wat echt belangrijk is in het leven.”

Ook Bouke Bosma denkt dat deze periode kan helpen om na te denken over je relatie met God. “Wij kunnen de tijd niet kiezen waarin we leven. We krijgen wat we krijgen en het is aan ons om te bedenken hoe we daarmee omgaan.” Hij hoopt in ieder geval dat we ons niet blindstaren op onze eigen problemen met het coronavirus en oog houden voor wie het minder heeft. “In de livestream heb ik opgeroepen om te doneren aan Vastenactie en geld digitaal over te maken nu er in de kerk geen collecte is. De bisschop heeft het over een ‘netwerk van liefde’. Daaraan moeten we samen blijven werken.”