Het bisdom is een miscompositie rijker. Op zaterdag 16 november klonk de ‘Christoffelmis’ voor het eerst in de HH. Laurentius en Elisabeth Kathedraal. De mis met de vaste gezangen is gecomponeerd ter ere van de overleden plebaan van de kathedraal, Christoffel Nicolaas Bergs (1952-2019). Hij overleed dit jaar plotseling in de nacht van 17 mei. Chris Bergs was van 2002 tot 2019 plebaan van de kathedraal.

De Christoffelmis werd ten gehore gebracht tijdens de eucharistieviering, waarin Mgr. Van den Hende door handoplegging en gebed de dominicaan Michael-Dominique Magielse OP tot diaken wijdde. Oorspronkelijk zou in deze viering ook Melchior Kerklaan tot diaken worden gewijd voor het parochiepastoraat in het bisdom Rotterdam. Zijn wijding moest echter worden uitgesteld vanwege een ongelukkige val, waarbij Melchior zijn heup brak. Met hem wordt een nieuwe datum gekozen.

“Het was mooi geweest om samen de diakenwijding te vieren en als orde en bisdom bij gelegenheid van de wijdingen samen op te trekken in de naam van de Heer als zijn Kerk”, preekte Mgr. Van den Hende die hoofdcelebrant was in de viering. Provinciaal overste van de Orde der Predikers René Dinklo en vicaris-generaal Tjeerd Visser waren concelebrant samen met emeritus-bisschop Van Luyn en verschillende priesters.

In het Johannes evangelie zegt Jezus: “Blijft in mijn liefde”. Mgr. Van den Hende: “Als je in de Kerk wilt horen bij een bisdom of een orde of congregatie, kunnen we niet zonder de liefde van de Heer. In die liefde blijven is onze grootste opdracht en noodzakelijk om met vrucht ja te kunnen zeggen op de roepstem van de Heer. Ja zeggen en vruchten voortbrengen is een lang proces met vallen en opstaan. De Heer staat echter niet meteen klaar met de bijl als het ons niet goed lukt. Hij heeft veel geduld met ons, want Hij heeft met zijn hart en liefde in ons geïnvesteerd.”

De bisschop riep de wijdeling als lid van de Orde der Predikers op om als diaken heel concreet het evangelie te verkondigen. “Alleen een mooie preek is niet voldoende. Alleen de eucharistie, hoezeer die bron en hoogtepunt is, is niet het einde. Paus Benedictus XVI heeft geschreven in zijn encycliek Deus Caritas Est, dat de eucharistie zijn voltooiing vindt in werken van liefde. Als je de liefde van God ondervindt, van de Heer die zijn leven voor ons geeft, hoe kun je dan achterblijven bij het verspreiden en uitdelen van die liefde van Christus? En zo is het dienstwerk van de diaken tevens een vorm van de verkondiging van Christus. Paus Franciscus zei tegen de jongeren die in Assisi bijeen waren: verkondig het evangelie desnoods met woorden. Begin niet met de meest prachtige volzinnen, maar laat je eerst zien als leerling van de Heer, als iemand die in de liefde van Christus blijft en die deze liefde wil delen met anderen.”

Daarbij spoorde de bisschop ook alle anderen aan: “Het dienstwerk van de liefde van Christus wordt tenslotte niet uitbesteed aan de diakens alleen, maar mag juist ook anderen oproepen en opwekken tot navolging, om in diezelfde geest dienstbaar te zijn in Christus’ Naam tot opbouw van het koninkrijk van God.”

• Download de homilie van Mgr. Van den Hende
  

De Kathedrale Laurentius en Elisabeth Cantorij verzorgde de gezangen tijdens de viering en bracht zo de Christoffelmis ten gehore. Het was bijzonder dat de miscompositie nu voor het eerst juist op deze plek klonk. De Christoffelmis is gecomponeerd door Aart de Kort, organist van de kathedraal, met als inspiratie de stijl van de Engelse componist John Rutter, dat wil zeggen in de traditie van de koormuziek van Oxford en Cambridge.

De geoefende luisteraar herkent in de Christoffelmis de handtekening van Aart de Kort, onder meer door het gebruik van combinaties van akkoorden. Het is niet de eerste mis die de organist van de kathedraal componeerde. Van zijn hand zijn onder meer een ‘Elisabethmis’ en een ‘Liduinamis’.

De Christoffelmis wil een compositie zijn voor koren binnen en buiten het bisdom Rotterdam, die enerzijds voldoende uitdaging biedt en anderzijds toegankelijk is en dus goed mee te zingen door kerkgangers. Daarom is bijvoorbeeld het ‘Lam Gods’ in de Christoffelmis een variatie op de melodie van het lied ‘Lam Gods dat zo onschuldig’ dat wordt gezonden in de paastijd. Zo combineert de Christoffelmis herkenbaarheid voor de volkszang met uitdagende koorelementen voor de koorzangers.

De eerste reacties zijn dat het inderdaad is gelukt om een toegankelijke mis te maken. Kerkmusici van het bisdom Rotterdam, Richard Bot en Marc Schaap, keken mee bij de totstandkoming ervan, en waardeerden de compositie positief. De tijd om de mis in te studeren voorafgaand aan de wijdingsplechtigheid van 16 november was kort, precies drie weken. “Hij lijkt makkelijker dan hij is, dus je moet er je best op doen”, vertelt een van de koorleden na afloop. Maar vooral overheerst het besef dat het eervol was om de Christoffelmis voor plebaan Bergs deze eerste keer uit te voeren. “Het was bijzonder om de Christoffelmis te zingen. Het is altijd mooi om nieuwe muziek in te studeren, maar deze eerste keer en op deze plek in de kathedraal was het extra bijzonder, omdat hij is opgedragen aan Chris Bergs.”

De Kathedrale Laurentius en Elisabeth Cantorij zal de Christoffelmis opnieuw ten gehore brengen tijdens de mediaviering op zondag 8 december. Dan weliswaar zonder ‘Eer aan God’. Op 18 januari wordt voor koren in het bisdom een studiedag gepland, waarop de mis gezamenlijk en onder professionele begeleiding wordt ingestudeerd.

• Download de flyer voor de studiedag op 18 januari 2020