“De geestelijke verzorging levert een veel grotere bijdrage aan het herstel dan ik vooraf had kunnen denken”, zegt de heer Ronald Geleynse op woensdag 25 oktober. Hij verwelkomt Mgr. Van den Hende bij Parnassia Groep in Den Haag. Parnassia Groep is een GGZ-instelling voor hulp bij psychiatrische- en verslavingsproblematiek voor (jong)volwassenen, maar ook voor kinderen en jeugd. Ronald Geleynse is al 30 jaar werkzaam in de gezondheidszorg. Sinds begin 2017 is hij leidinggevende van de Dienst Geestelijke Verzorging. Deze dienst biedt vooral zorg bij volwassenen die klinisch zijn opgenomen op de twee terreinen in Den Haag. Het betreft dan vooral mensen met Ernstig Psychiatrische Aandoeningen (EPA).

Ronald Geleynse: “Als mensen niet meer kunnen genezen, kunnen ze in zekere zin nog steeds herstellen. Daarvoor moeten we naar de hele menselijke persoon kijken. En dus ook naar zingeving. ‘Herstel’ gaat over: Waar sta ik? En hoe kan ik leven zoals ik ben?” Zo goed mogelijk leren leven dus met de beperkingen en moeilijkheden die je hebt, deelnemen aan activiteiten en optimaal participeren in de maatschappij. De geestelijke verzorging kan hier een belangrijke rol vervullen.

De bisschop maakt kennis met twee leden van het team van in totaal zeven geestelijke verzorgers: Nanda de Hoop (rooms-katholiek) en Mineke Kroes (protestants). Beiden zijn vertrouwd met het werk in de psychiatrie, met de mensen voor wie en met wie ze werken. “Het is makkelijk om contact te leggen met de mensen”, zegt de één. “Mensen zijn doorgaans heel dicht bij zichzelf. En ik leer nog elke dag bij’, vertelt de ander. Het team bestaat in totaal uit zeven personen. Namens de vrijwilligers die het team helpen neemt de heer John Ridkey deel aan de ontmoeting. Hij is inmiddels zo’n twintig jaar vrijwilliger, bezoekt cliënten en is gastheer in de kapel van de instelling. Hij is ook actief in de parochie in de geloofsgemeenschap rond de Sint Jacobus kerk in Den Haag.

De bisschop bezoekt de instelling samen met Emile Boleij, bisschoppelijk gedelegeerde voor de zorg. Mgr. Van den Hende legt uit hoe het werk in de zorg, zoals ook in het onderwijs en parochies, raakt aan de zending van de Kerk om de liefde van God te verspreiden. Het behoort tot de core business van de Kerk waar het gaat om betrokkenheid en samenwerking in het licht van het geloof. “Ik ben blij dat ik hier mag komen om u en de cliënten te ontmoeten, omdat de zorg onderdeel is van de samenleving en de Kerk.”

Ronald Geleynse vertelt over de wortels van de huidige instelling. Er vonden in de loop der jaren fusies plaats. De samenstelling van de stad Den Haag veranderde met de komst van migranten. Zo ontwikkelde de geestelijke verzorging zich van katholiek, protestants en humanistisch naar een nog bredere samenstelling van het team met een moslim, een hindoe, een jood. Zij zijn deskundig speciaal op het gebied van de psychiatrie. De heer Ridkey vertelt dat sommige van de cliënten in de gevangenis hebben gezeten en daar de geestelijke verzorging hebben leren kennen. Als ze in Parnassia komen, zoeken ze ook hier de geestelijke verzorgers op. Er zijn mensen die tot geloof komen en die zich laten dopen.

Het is woensdagochtend en dat wil zeggen dat er op de locatie aan de Rozebottelstraat, op loopafstand van de werkplek van de geestelijke verzorging, een bijeenkomst is geweest van gesprek, gebed en zang. Mgr. Van den Hende sluit aan voor het kopje koffie na afloop. Het zijn met name oudere mensen die op deze locatie wonen. De bisschop ontmoet hen te midden van de vrijwilligers die de mensen van en naar de kerk brengen en die voor de koffie zorgen.

Het tweede deel van het programma is op tien minuten rijden bij de locatie aan de Monsterseweg. Hier staat nog steeds de kapel van het oude protestants christelijk psychiatrisch ziekenhuis Bloemendaal. De bisschop luncht met vier leden van de cliëntenraad. Zij vragen hem naar zijn betrokkenheid. De bisschop vertelt over het geloofsleven in de parochies en, in het licht van het evangelie, over de bijzondere aandacht en betrokkenheid vanuit de Kerk bij het onderwijs en de zorg. Hij spreekt over de waardigheid van elke mens en de talenten die ieder heeft. Via de website van het bisdom is bekend dat de bisschop de naastenliefde benadrukt en de Kerk een netwerk van liefde noemt. De leden van de cliëntenraad brengen de naastenliefde zelf in de praktijk, vertelt een van hen, door oog en oor te hebben voor de andere bewoners. Ze gaan op huisbezoek. “Soms als blijkt dat een gesprek niet mogelijk is, blijf ik gewoon even bij iemand zitten”, vertelt hij.

Op de locatie aan de Monsterseweg wonen met name (jong)volwassen cliënten. Het afdelingshoofd vertelt over de problematieken waar mensen mee te maken hebben en hoe de zorg zich de afgelopen jaren in positieve zin heeft ontwikkeld. De instelling heeft flink geïnvesteerd in de renovatie van de gebouwen. Ook is steeds meer aandacht gekomen voor de betrokkenheid van familie. Mantelzorg en participatie hebben binnen de psychiatrie ook een eigen uitdaging, zo vertelt hij. Soms hebben kinderen al van jongs af aan te maken gehad met de psychiatrische problematiek van bijvoorbeeld een moeder en is er in de loop van de jaren veel gebeurd. Aan de andere kant zijn er cliënten die hun familie een gedwongen opname verwijten en de vrijheidsbeperking die dat met zich meebrengt.

Zo geeft het bezoek naast de persoonlijke ontmoetingen van cliënten en de bisschop ook goed inzicht in de betekenis van de geestelijke verzorging in de psychiatrie. Middels geestelijke verzorging biedt de Kerk als netwerk van liefde een concrete bijdrage aan de opbouw van een beschaving van liefde.