Op dinsdag 27 februari sprak bisschop Van den Hende met de diakens van het bisdom over de diaconale dimensie van het gebed. De bisschop en de diakens ontmoeten elkaar jaarlijks in de diakenkring. Dit jaar sloot het thema aan bij het Jaar van Gebed. Het was ook een duidelijk vervolg op de vorige bijeenkomst die over het netwerk van liefde ging. Het gebed is nodig om het netwerk van liefde op te bouwen en in stand te houden.

De bisschop vierde met de diakens de eucharistie in de kapel van Vronesteyn. Na een gezamenlijke lunch hield de bisschop een inleiding, die werd afgesloten met een aantal vragen voor onderlinge uitwisseling.

Allereerst stond de bisschop stil bij de ontwikkeling van de sociale leer van de Kerk. In de encycliek Rerum Novarum nn. 18-19 (1891) over dit onderwerp schreef paus Leo XIII over vriendschap tussen mensen. Veertig jaar later gebruikte paus Pius XI de term sociale liefde in de encycliek Quadragesimo Anno (1941). Paus Paulus VI introduceerde het begrip beschaving van liefde, bijvoorbeeld in zijn boodschap op Wereldvredesdag (1977). Latere pausen zijn hem hierin gevolgd, bijvoorbeeld Johannes Paulus II in de encycliek Centesimus Annus (1991) en paus Benedictus XVI in zijn WJD-boodschap van 2007. In het licht van het evangelie, heeft de beschaving van liefde onder meer te maken met naastenliefde, menselijke waardigheid, eerbied voor het leven, recht op zinvolle arbeid en respect voor de verschillende volkeren.

Het netwerk van liefde beoogt de opbouw van de beschaving van liefde. Het is de wijze waarop de Kerk optrekt met de mensheid als het zuurdeeg en de ziel van de menselijke samenleving (Gaudium et Spes n. 40). Het netwerk van liefde staat ook voor de verbondenheid met Christus. In het gebed wordt deze verbondenheid met Christus concreet. Werken aan een betere wereld kan niet zonder gebed. Als voorbeeld noemde de bisschop het veelvuldig bidden om vrede tijdens de eucharistie. Ook noemde hij de herinvoering van de voorbede als vrucht van het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965). De diaconale dimensie van het gebed is hier overduidelijk: we bidden voor de noden van de Kerk, de noden van de wereld en de noden van de eigen gemeenschap.

Het gebed is de bron en de motor van het diaconale handelen. Door ons te verbinden met Christus wordt enerzijds voorkomen dat we denken het op eigen kracht te kunnen en anderzijds vervallen we niet in een berustende houding van het wordt toch niets. Het gebed behoedt ons voor hoogmoed en voor berusting. Het gebed biedt een tegenwicht tegen een overdosis aan diaconale ‘doenerigheid’.

Tenslotte sprak de bisschop over de rol van het gebed in het leven van de diaken. De diaken moet altijd beseffen dat hij diaken van de Kerk is. Hij is deel van het groter geheel van de Kerk. Als gewijde bedienaar werkt hij met de kracht van de hem geschonken genade. De eucharistie is ook sociaal van aard en verenigt met de Heer en hiermee met alle anderen die het sacrament ontvangen. Allen eten van het ene Brood (1 Korintiërs 10, 17). Je kunt Christus niet voor jou alleen hebben. Het ontvangen van liefde mag niet onbeantwoord blijven (paus Benedictus XVI, encycliek Deus Caritas Est n. 14).

Diakens bidden het getijdengebed. Op die manier maken zij zich de gezindheid van de Heer eigen. Daarnaast is er het persoonlijke gebed en het leven vanuit de Schrift. De route van het woord van God is: van de oren, naar het hart en naar de handen (paus Franciscus, audiëntie 31 januari 2018). We hoeven God niet te zoeken. Hij heeft tot ons gesproken en Hij heeft zichzelf getoond in zijn Zoon (paus Franciscus, Evangelii Gaudium n. 175). Daarom mogen wij vrijmoedig zijn in het gebed. Door te bidden voor anderen ontwikkelen we met ons gebed mededogen met hen. Het gebed stelt onszelf open voor de noden van de ander.

Als laatste noemde de bisschop de taak van de diaken om anderen aan te sporen tot gebed. Het gebed versterkt de onderlinge verbondenheid en is de weg naar naastenliefde.

(Verslag: diaken Pier Tolsma)