Tijdens de Laurentiusconferentie op vrijdag 3 november spreken de deelnemers over de zorg voor migranten. Het is voor de derde keer dat een Laurentiusconferentie wordt gehouden. Liesbeth Stalmeier is gespreksleider. Mgr. Van den Hende leidt het onderwerp in. Hij verwijst naar de brief van de Nederlandse bisschoppen ‘Herbergzaam Nederland’ (2015) en de boodschap van paus Franciscus voor de Werelddag voor migranten en vluchtelingen (14 januari 2018).

Paus Franciscus schrijft over de grote en gezamenlijke verantwoordelijkheid die de Kerk deelt met elk mens van goede wil om - ieder volgens zijn eigen mogelijkheden - de uitdagingen van de hedendaagse migratie te beantwoorden met vriendelijkheid, zorgvuldigheid, wijsheid en gezond verstand. De paus vat die verantwoordelijkheid samen in vier werkwoorden: verwelkomen, beschermen, stimuleren, integreren. Migranten en vluchtelingen moeten worden verwelkomd, zegt de paus, hun menselijke waardigheid moet worden gerespecteerd. En migranten en vluchtelingen moeten worden gestimuleerd om zich als mens te ontwikkelen en te integreren.

Mgr. Van den Hende: “Integratie is een goede manier om tot interculturele uitwisseling te komen en een actief burgerschap voor mensen met een migrantenachtergrond.” De bisschop verwijst naar de patroonheilige van het bisdom Rotterdam, de heilige diaken Laurentius. “Hij kwam uit Spanje en deed in Rome als diaken veel voor de armen en de mensen die eenzaam waren. We mogen mensen als Laurentius welkom heten en hen vragen om zoals Laurentius hun talenten in te zetten. We willen bijdragen aan een herbergzaam klimaat en een respectvolle manier van verwelkomen en integreren. De Kerk is als netwerk van liefde niet zomaar een koepel van actie, maar begint bij Jezus zelf die zegt: Ik was naakt en gij hebt Mij gekleed, Ik was vluchteling en gij hebt Mij opgevangen.”

Tijdens de Laurentiusconferentie gaan de deelnemers in een aantal rondes met elkaar in gesprek. Diaken Franck Baggen vertelt dat de meeste contacten met vluchtelingen in zijn parochie in Dordrecht directe noodhulp betreffen en ‘lokettenhulp’: “De Nederlandse samenleving is een stevig georganiseerde maatschappij. Dat heeft als nadeel dat velen, waaronder ook migranten, niet weten hoe de hazen lopen.” De parochie probeert zo goed mogelijk te helpen met haar netwerk van caritatieve en diaconale initiatieven. “Mensen kunnen niet volwaardig mens zijn, participeren en integreren in de samenleving, doordat er allerlei beperkingen en problemen zijn”, zegt ook Hein Steneker, contactpersoon Pastoraat Oude Wijken in Rotterdam. Ook hij noemt de Nederlandse ‘systeemwereld’: “Veel uitvoering van regel- en wetgeving is via systemen geautomatiseerd. Het is lastig als je niet gewend bent daar mee om te gaan.” Michiel Grauss, fractievoorzitter van de Capelse ChristenUnie: “De basis om iets te kunnen doen is de Nederlandse taal. Dat loopt niet vanzelf en er zijn zelfs bedrijven die er misbruik van maken.”

Leonie Bandell is manager van de afdeling samenleving bij de Gemeente Capelle aan den IJssel. Zij schetst hoe de gemeentelijke overheid voortdurend de balans zoekt. Te veel hulp doet afbreuk aan het principe van eigen verantwoordelijkheid. Te weinig hulp brengt mensen onnodig in moeilijkheden. “Migranten hebben moeite om in een land waar ze de weg niet kennen, hun plek te vinden”, stelt Mgr. Dick Verbakel, bisschoppelijk vicaris migrantenpastoraat en voorzitter Cura Migratorum. “Zonder support en ondersteuning van anderen is het spoorzoeken, wordt noodzakelijke verworteling vertraagd en komen migranten onnodig op achterstand te staan.” De kerkgemeenschap en in het bijzonder de geloofsgemeenschappen van migranten hebben een belangrijke rol te vervullen als het gaat om integratie, stelt hij. “Naast de mogelijkheid om te kunnen vieren en bidden in de taal van je moeder, is de kerk ook een plek om sociale en culturele ingroei mogelijk te maken.”

Zuster Maria Nadiya Beznadiynych is overste van de gemeenschap Sint Liduina (SSVM) in Den Haag. Zij spreekt over familie: “Er zijn mensen die geen netwerk van een familie hebben. De Catechismus van de Katholieke Kerk (2207) noemt het gezin ‘de oorspronkelijke cel van het maatschappelijk leven’. Als die cel kapot gaat, vanwege allerlei verschillende redenen, is het heel moeilijk om al de noden van zoveel mensen te verzadigen. Wij kunnen al de problemen van de mensen niet oplossen, God alleen kan dat doen. Het lijkt dat onze taak als Kerk is, zoals vaker wordt gezegd, een ‘netwerk van liefde’ te vormen. Een stuk van dit netwerk is ook de vorming van gezinnen, zodat ieder gezin een gezonde cel kan zijn van het maatschappelijk leven.”

Godefroid Nimbona is in de Parochie Den Haag Noord betrokken bij AfriPan. Dit zijn migrantenvrouwen die met een coöperatie hun kooktalent verder ontwikkelen om in de horeca aan de slag te kunnen. “Zo komen ze ook uit het isolement en de uitzichtloosheid. Ze krijgen meer zelfvertrouwen en eigenwaarde als mens.” Zelf werd hij als vluchteling uit Burundi 22 jaar geleden in Nederland warm verwelkomd. Het politieke draagvlak voor migranten en vluchtelingen is veranderd, constateert hij, en hij vertelt vanuit zijn ervaring als programmamedewerker bij Cordaid wat dit doet met mensen. Hierop sluit Diederik Slot, regional director Porticus, aan. Hij vertelt hoe dit landelijke fonds met landelijke organisaties initiatieven ondersteunt die bijdragen aan de integratie van migranten en vluchtelingen: zowel aan de kant van de nieuwkomers, als van de ontvangende samenleving.

Mgr. Van den Hende dankt alle deelnemers voor hun bijdrage. “In Rome heeft de paus op 1 januari 2017 een aantal instellingen, waaronder de zorg voor migranten, bij elkaar gebracht in het nieuwe Dicasterie voor de Bevordering van de Gehele Menselijke Ontwikkeling. Dat is méér dan een organisatorische ingreep. Het moet bij ons gaan om de gehele menselijke persoon. Want naarmate je elkaar als persoon meer volledig leert kennen, verbind je je ook meer aan elkaar. Dan wordt een migrant een medeburger en een medeburger een partner. Die integrale benadering van de menselijke persoon is op macroniveau nodig en ook op microniveau.”

Aan deze Laurentiusconferentie namen deel:

• Mgr. J. van den Hende, bisschop van Rotterdam
• Diaken Franck Baggen, parochie H. Theresia van Avila in Dordrecht
• Mevr. Leonie Bandell, manager afdeling samenleving, Gemeente Capelle aan den IJssel
• Zr. Nadiya Beznadiynych, overste gemeenschap St. Lidwina van de blauwe zusters (SSVM) in Den Haag
• Dhr. Michiel Grauss, Fractievoorzitter Capelse ChristenUnie
• Dhr. Godefroid Nimbona, mede-oprichter AfriPan in Den Haag, voormalig Program Manager Cordaid
• Dhr. Diederik Slot, regional director bij PorticusDhr. Hein Steneker, contactpersoon Pastoraat Oude Wijken Rotterdam
• Mgr. Dick Verbakel, bisschoppelijk vicaris voor het migrantenpastoraat en voorzitter Cura Migratorum
• Mevr. Liesbeth Stalmeier, gespreksleider

Eerdere Laurentiusconferenties gingen over armoede en eenzaamheid:

• Bisschop: ‘Eenzaamheid op het spoor komen en verbindingen leggen’ (april 2017)
• Bisschop organiseert Laurentiusconferentie: kinderen en armoede (november 2016)

Bekijk ook de video: Zo werkt de Laurentiusconferentie