Het bisdom ontwikkelde een Vitaliteitstoets voor parochies. Dankzij de financiële ondersteuning van een fonds kon voor de jaren 2024-2025 een theologisch en pastoraal geschoolde projectmedewerker worden aangenomen (drs. Lizzy Beenhakker) om parochies te begeleiden bij het proces.

Inmiddels zijn in veel parochies de gesprekken gestart die nodig zijn om samen de Vitaliteitstoets in te kunnen vullen: gesprekken in en met de parochielocaties, pastorale teams en parochiebesturen. Ook hebben verschillende parochies dit proces al afgerond met een gesprek met de bisdomstaf.

In het afrondende gesprek van de parochie met de bisdomstaf worden conclusies gedeeld en gezamenlijk vastgesteld hoe vitaal een parochie is, met het oog op de drievoudige kerkelijke zending van vieren, leren en dienen. “Ons geloof brengt ons samen in onze kerken, en van daaruit worden wij als gelovigen de wereld in gezonden”, zei vicaris-generaal Van Deelen destijds toen hij namens de bisschop de parochiebesturen in het bisdom uitnodigde om na te gaan denken over de vitaliteit.

Het traject van het invullen en bespreken van de vragen van de Vitaliteitstoets is een proces van samen op weg zijn, als parochie én als parochie met het bisdom. Het is een synodaal proces van gezamenlijke onderscheiding, waarbij conclusies niet op voorhand vastliggen. Het gaat erom te komen tot een in gezamenlijkheid vastgestelde en gedeelde visie op het heden en de mogelijkheden voor de toekomst.

De bisdomstaf constateert dat samen werken aan het traject van de Vitaliteitstoets in de verschillende geloofsgemeenschappen realiteitszin brengt, kritische reflectie en ook het enthousiasme dat nodig is om een Kerk te kunnen zijn die werk maakt van haar missie. Ook wordt gevoeld en onderkend dat bisdom en parochies elkaar nodig hebben.

In de gesprekken van parochies en het bisdom over de Vitaliteitstoets komt duidelijk naar voren dat de zondag als de dag van de verrijzenis in iedere parochie belangrijk blijft. Het kerkbezoek in Nederland is laag. Vanuit de Vitaliteitstoets komt de wezenlijke vraag naar voren: zet in de realiteit van parochies de zondag werkelijk de toon voor de rest van de week?

Vragen die daarbij horen zijn: Kunnen parochies het vieren van de eucharistie op zondag stimuleren? Zijn parochies ter plaatse in hun omgeving op de andere dagen van de week ook concreet in staat om in geloof werk te maken van hun opdracht om te vieren (liturgie en gebed), te leren (catechese en geloofsgesprek), en te dienen (caritas en diaconie)? En op welke manieren kunnen in parochies meer mensen betrokken worden bij het gemeenschappelijk geloofsleven ter plaatse, van dag tot dag, ook waar het gaat om mensen uit de omgeving van de parochie die niet direct tot de geloofsgemeenschap behoren?

Een aantal parochies is er inmiddels aan toe om vanuit de Vitaliteitstoets een verdere inhoudelijke en praktische visie te ontwikkelen, het kerkelijk leven te doordenken en te stimuleren, en de drievoudige zending van de Kerk te verdiepen en zichtbaar in praktijk te brengen.

Dit sluit ook nauw aan bij de nog onder paus Franciscus verschenen instructie “De pastorale bekering van de parochiegemeenschap ten dienste van de evangeliserende zending van de Kerk” van de Romeinse Congregatie (nu Dicasterie) van de Clerus (verschenen in Kerkelijke Documentatie 2021/2). Dit document benadrukt dat een parochie er is niet omwille van zichzelf, maar omwille van de dienst van de evangeliserende zending van de Kerk.

Lees ook:

• Interview: ‘Vitaliteitstoets voor parochies is een synodaal werkinstrument’ (d.d. 13 februari 2024)
• Download het kaartje om te zien hoe ver parochies zijn met het proces van de Vitaliteitstoets