Vrijdag 2 mei

Op donderdagmiddag 1 mei zijn de Nederlandse pelgrimsgroepen voor het laatst samen bijeen geweest in de basiliek St. Paulus buiten de Muren. Daar gaan zijn door de vierde heilige deur en zij verzamelen zich in het immens grote schip van de kerk voor de zogeheten zendingsviering met daarin de hernieuwing van de doopbeloften en de geloofsbelijdenis. Deze viering markeert het einde van de dagen als pelgrims in Rome.

In de St. Paulus basiliek zijn op de lange zijwanden medaillons te zien met afbeeldingen van de pausen door de eeuwen heen. Helemaal in de hoek van de rechter zijbeuk is een medaillon te vinden met een afbeelding van paus Franciscus, die op tweede paasdag overleed. De medaillons erna zijn nog leeg, in afwachting van de pausen die er na Franciscus zullen komen.

Onderweg in Rome werd mij door pelgrims, maar nog veel vaker door inwoners van Rome, gevraagd wie naar mijn idee de nieuwe paus zou gaan worden. Ik moet het antwoord schuldig blijven, maar ik heb mij voorgenomen om in vertrouwen te bidden om de bijstand van de Heilige Geest voor de kardinalen in het conclaaf en in heel de Kerk.

Inmiddels zijn alle pelgrims de reis naar huis begonnen. Degenen die met het vliegtuig reizen, komen op vrijdag thuis. De buspelgrims arriveren op zaterdag. Een paar jongeren blijven in Rome om het conclaaf af te wachten.

Na de voorgeschreven negen dagen van rouw zal in Rome het conclaaf beginnen op 7 mei aanstaande. Dan zullen de aanwezige kardinalen een nieuwe paus gaan kiezen. Wie van de kardinalen de nieuwe paus wordt is volstrekt onbekend, ondanks verschillende lijstjes in de media met ‘papabili’ oftewel mogelijke kandidaten. Eén ding staat al wel vast. Het lege medaillon in de St. Paulus basiliek dat voor de komende paus bestemd is, heeft voor hem al een plek.

+ J. van den Hende

Donderdag 1 mei

De foto van deze dag laat het interieur zien van de kerk H. Laurentius in Panisperna, in het centrum van Rome. In deze Laurentiuskerk mochten de Rotterdamse pelgrims in de ochtend de eucharistie vieren op donderdag 1 mei. De kerk staat op de historische plek waar de heilige diaken Laurentius in het jaar 258 de marteldood stierf op een rooster boven een vuur. Het fresco op de achterwand is geheel aan het getuigenis van Sint Laurentius gewijd. Vlak boven het tabernakel is het rooster te zien waarop Laurentius gemarteld wordt ten dode toe.

Als pelgrims uit Rotterdam zijn we onder de indruk om op deze plaats te zijn en de eucharistie te kunnen vieren en samen te bidden, in verbondenheid met de heilige diaken Laurentius die tevens de patroonheilige is van de stad Rotterdam en ook van ons bisdom dat in 1956 werd opgericht.

De aanduiding Panisperna heeft te maken met het uitdelen van brood aan de armen. Diaken Laurentius heeft in zijn korte leven het dienstwerk van de naastenliefde voorgeleefd en uitgedragen. Het was in derde eeuw toen de christenen in Rome werden vervolgd en gedood omwille van hun geloof in Christus. Toen de Kerk in de vierde eeuw eenmaal erkend werd en het kerkelijk leven in het openbaar gestalte kreeg, werd het dienstwerk aan de armen niet vergeten en werd ook bij de huidige kerk, gewijd aan Laurentius, brood uitgedeeld aan de mensen in deze regio van de stad Rome.

Helaas is de aanwezigheid van mensen in armoede en nood van alle tijden, en is ook in onze eeuw de zorg voor de armen en voor anderen die het moeilijk hebben bittere noodzaak. We hebben gebeden dat de heilige Laurentius van Rome als de patroonheilige van de stad en het bisdom Rotterdam ook in onze tijd de mensen en instanties mag blijven inspireren om aandacht te hebben voor alle menselijke nood, te beginnen bij armoede en honger.

+ J. van den Hende

Woensdag 30 april

Op 30 april staat voor de Nederlandse pelgrims een bezoek aan de basiliek van Santa Maria Maggiore op het programma. Deze basiliek is op een van de heuvels van Rome, de Esquilijn, niet ver van het centraal station. De basiliek van Maria Maggiore is de oudste en belangrijkste Mariakerk in Rome waarin ook het graf van paus Franciscus te vinden is. Afgelopen zaterdag werd hij daar begraven.

Voordat we de Maria Maggiore bezoeken, verzamelen de Rotterdamse pelgrims zich bij een naburige kerk voorzien van een ruime trap die geschikt is voor een groepsfoto. Het is de kerk van Maria van Altijddurende Bijstand. In deze kerk bevindt zich het origineel van de gelijknamige icoon die wereldwijd bekend is. In veel kerken, ook in Nederland, is een kopie van deze Maria icoon te vinden.

De Rotterdamse pelgrims zijn onderverdeeld in drie groepen om gemakkelijker door de stad Rome te kunnen trekken, maar bij gelegenheid van de foto zijn ze samen. Dit verzamelen geeft tevens de mogelijkheid om uiteindelijk samen door de heilige deur van de Santa Maria Maggiore te gaan, aan de linkerkant van de voorgevel van de basiliek. Het is de derde heilige deur die we binnengegaan, na de heilige deuren van de Sint Pieter en van de Sint Jan van Lateranen op dinsdag. Donderdag volgt de vierde en laatste deur in de basiliek van Sint Paulus buiten de muren.

+ J. van den Hende

Dinsdag 29 april

Vandaag gingen we met alle Nederlandse pelgrims biddend en zingend op weg naar de basiliek van Sint Pieter. De start was aan het begin van de lange Via Della Conciliazione. Kardinaal Eijk ging als aartsbisschop van Utrecht voorop. Hij liep als eerste achter het speciale jubileumkruis met een afbeelding van Christus Koning en met het logo van het Heilig Jaar, gedragen door twee jonge mensen, en gevolgd door de bisschoppen en de ruim 1.200 andere Nederlandse pelgrims.

Uiteindelijk staken we het zonovergoten Sint-Pietersplein over en gingen door de heilige deur de basiliek in. De ingang van de heilige deur is buiten het Heilig Jaar altijd gesloten, maar nu geopend als verwijzing naar Christus die de Goede Herder is en die zich “de deur van de schapen” noemt. En Hij zegt: “Ik ben de deur, als iemand door Mij binnenkomt, zal hij worden gered; hij zal in- en uitgaan en weide vinden” (cf. Johannes 10, 9).

Het was een komen en gaan van biddende mensen. Vooraan in de basiliek van Sint Pieter mochten we met alle Nederlandse pelgrims de eucharistie vieren, vlakbij het graf van de heilige apostel Petrus. In de eucharistieviering baden wij in het bijzonder voor de zielenrust van paus Franciscus, want de negen dagen na zijn sterven gelden als dagen van rouw. Jezus zegt in het evangelie van deze dag: “Ik ben zachtmoedig en nederig van hart; en gij zult rust vinden voor uw zielen, want mijn juk is zacht en mijn last is licht” (Matteüs 11, 25-30). Met vertrouwen hebben wij gebeden dat Christus de deur mag openen naar het eeuwig leven voor paus Franciscus die op aarde de opvolger was van de apostel Petrus als eerste herder van de Kerk.

+ J. van den Hende

Maandag 28 april

Vandaag vierden de pelgrims uit het bisdom Rotterdam samen met die van Groningen-Leeuwarden en Haarlem-Amsterdam de eucharistie in de Friezenkerk. Voordat de eucharistie begon mocht ik een catechese geven over de betekenis van de christelijke hoop. Bij dit programmaonderdeel voor de Rotterdamse pelgrims sloten ook de gelovigen uit deze andere bisdommen aan.

Deze hoop waarover ik mocht spreken leeft bij veel mensen, want vanuit het hele bisdom ontvingen wij gebedskaarten, waarop mensen vol vertrouwen hun intenties en vragen aan God hadden neergeschreven. Deze gebeden en intenties waren verzameld in een grote doorzichtige box die tijdens de offerande, terwijl de collecte werd gehouden en het altaar in gereedheid werd gebracht, midden in de kerk voor het altaar werd neergezet.

Al die gebeden en intenties die zijn bijeengebracht, zijn een uiting van het geloof en de hoop van velen dat de Heer naar ons bidden luistert en zijn hart voor ons opent als wij onze vragen en noden aan Hem voorleggen. Deze eucharistieviering op de eerste dag in Rome was een prachtige start van onze pelgrimage in de eeuwige stad. En tijdens deze heilige Mis kregen de vele gebeden van hoop een centrale plaats in de kerk.

Aan het begin van het eucharistisch gebed zegt de celebrant: verheft uw hart. En de mensen antwoorden in kracht van de Geest: wij zijn met ons hart bij de Heer. Alle meegebrachte intenties en gebeden hebben wij samen met ons hart aan de Heer toevertrouwd in het geloof dat Hij ons hoort en ziet, dat Hij ons liefheeft en zorg voor ons draagt in Christus, die bij uitstek onze hoop is als de gekruisigde en verrezen Heer. Het is Christus die met ons mee bidt tot de Vader in de hemel.

+ J. van den Hende

Zondag 27 april

Deze foto laat een banier zien met een afbeelding van Carlo Acutis met op de achtergrond in de Via della Conciliazione een grote menigte van jongeren die op weg zijn naar de Sint-Pietersbasiliek en de heilige deur. De vele jongeren zijn op de eerste plaats in Rome vanwege het Heilig Jaar, want deze zondag is de speciale ontmoeting voor de jongeren uit de hele wereld.

De zalige Carlo Acutis, geboren in 1991 en overleden in 2006, zou vandaag door de paus heilig worden verklaard. De jonge Carlo Acutis zou je een heilige van het derde millennium kunnen noemen. Zeer vaardig met de computer en de digitale mogelijkheden, verzamelde hij op een website eucharistische wonderen uit de hele wereld. In leven was hij zeer gehecht aan de viering van de eucharistie waarin hij Jezus mocht ontmoeten. Hij noemde de heilige Mis de ‘snelweg naar de hemel’.

De heiligverklaring zal op een ander tijdstip alsnog worden uitgesproken, maar nu al getuigt Carlo Acutis van een groot geloof in de Heer, gestorven en verrezen, die zich geeft in iedere viering van de eucharistie, zijn Lichaam en Bloed onder de gedaanten van brood en wijn. Ik hoop dat de vele jongeren die nu in Rome zijn zich laten raken door de persoon van Carlo Acutis als gelovige en als leerling van Christus in deze moderne tijd.

Op verschillende plaatsen in ons bisdom zal op basis van de verzameling eucharistische wonderen van Carlo Acutis een rondreizende tentoonstelling worden georganiseerd. Op deze manier komt het werk van de jonge heilige en de eucharistie als bron en hoogtepunt van het kerkelijk leven op een bijzondere manier naar voren. Ik hoop dat veel mensen in ons bisdom te zijner tijd die expositie komen bekijken, als een kleine pelgrimage in onze regio bij gelegenheid van het Heilig Jaar.

+ J. van den Hende

(De genoemde tentoonstelling was in april in de H. Agathakerk in Lisse en reist in het bisdom nog door naar Leiden [OL Vrouw Hemelvaart/St. Joseph kerk 13 t/m 24 juni] en later in het jaar naar de kathedraal in Rotterdam [8 t/m 21 oktober].)

Zaterdag 26 april

Vandaag was het vertrek vanuit Rotterdam voor de pelgrims die vanuit het bisdom Rotterdam met de bus naar Rome reizen, terwijl de uitvaart van paus Franciscus op het Sint-Pietersplein plaatsvond. Op de foto zien we hoe kardinaal Re, de deken van het kardinalencollege, de houten kist bewierookt. Enerzijds wordt eer gebracht aan paus Franciscus als kind van God. En anderzijds mag ons gebed voor hem zoals wierook opstijgen naar de Heer.

Het kruis op de kist verwijst naar het lijden en sterven van onze Heer, maar is ook een teken van zijn overwinning op de dood. Juist in deze week van Pasen, begonnen op zondag toen paus Franciscus nog op het balkon van de Sint Pieter de zegen ‘Urbi et Orbi’ gaf, viert de Kerk wereldwijd de verrijzenis van Christus.

Paus Franciscus wenste op paaszondag aan ‘stad en wereld’ zalig Pasen. Vandaag na zijn plotselinge dood op paasmaandag werd gebeden voor zijn zielenrust en eeuwig leven bij God. En zo klinkt het geloof in de verrijzenis van Christus niet alleen aan het begin van deze week, maar zet ook de toon aan het einde ervan bij de uitvaart van onze paus.

+ J. van den Hende