Parochies en andere kerkeigenaren in de stad Rotterdam zijn de afgelopen periode door de gemeente uitgenodigd voor een gesprek over de kerkgebouwen. In totaal organiseerde de gemeente vier bijeenkomsten. De laatste ervan, waarvoor speciaal ook de rooms-katholieke parochies werden uitgenodigd, vond plaats op donderdag 19 september.

Op de avond vertelt de gemeente Rotterdam over de ‘Kerkenvisie pilot’. De gemeente Rotterdam is een van de plekken waar een pilot loopt om met kerkeigenaren en andere betrokkenen een kerkenvisie te ontwikkelen. De eerste stap binnen de pilot was een inventarisatie van gebouwen die met een religieuze bestemming werden opgetrokken. Dat zijn er 160 in de inventarisatie. De tweede fase in de pilot bestaat uit verwerking en verdieping en gesprek met diverse betrokkenen, zoals op deze avond.

In het najaar zal de gemeente een bijeenkomst houden, waarop de resultaten van de gesprekken tot dusver worden gepresenteerd. Nu al tekent zich af wat belangrijk is voor de kerkenvisie in de gemeente Rotterdam: uitwisseling van informatie en weten waar je terecht kunt met vragen. Bijvoorbeeld als je denkt aan het verduurzamen van je kerkgebouw. “Onze kerkgebouwen zijn van vóór het klimaatakkoord”, merkt een van de deelnemers deze avond op. Verduurzaming van de gebouwen is goed voor het milieu en voor de portemonnee van de eigenaar. Gebouwen met een monumentenstatus moeten echter rekening houden met specifieke regels. Door de contacten die de kerkenvisie op gang brengt, zouden kerkeigenaren en de gemeente elkaar meer dan voorheen vooruit moeten kunnen helpen door de uitwisseling van ervaringen.

“Het is belangrijk om met elkaar in gesprek te zijn”, vertelt Karien van Velsen na afloop van de bijeenkomst. De coördinator bouwzaken van het bisdom Rotterdam begeleidt parochies als architect. Ze herkent de opmerkingen die op deze avond worden gemaakt. In sommige kerkgebouwen krimpt de gemeenschap. Andere gebouwen komen juist ruimte tekort. Een van de katholieke kerkeigenaren vertelt: “We merken dat groepen migranten niet alleen voor de mis naar de kerk komen, maar de viering met de ontmoeting daarna en de activiteiten eromheen als één geheel zien. De oudere groep kerkgangers gebruikt het gebouw ook nog steeds en daar moet je een weg in vinden met elkaar. Het vraagt dat we het kerkgebouw daarop aanpassen en ruimtes goed inrichten vanwege die bredere sociaal-maatschappelijke rol.” En dan kan geld een probleem zijn als de geloofsgemeenschap groeit en vitaal is, maar niet financieel draagkrachtig.

Waar het gaat om krimpende gemeenschappen worden soms nevenfuncties in een gebouw gerealiseerd. Soms worden kerkgebouwen verkocht aan een ander kerkgenootschap, of aan de eredienst onttrokken en verkocht met een nieuwe bestemming. “De eerste inzet is het voortgezet gebruik van de kerkgebouwen als kerk, met het geloof voorop”, vertelt Karien van Velsen. “De vraag die je hebt als kerkeigenaar is hoe je het voortgaand gebruik goed kunt organiseren. Het bisdom of parochies zijn geen ‘erfgoed instandhouders’.” En ze benadrukt: “Het gaat ons om de kerkgebouwen in relatie tot de geloofsgemeenschap.”

Lees ook:

• Bisdom presenteert infographic bij Kerkenvisie en Nationale Kerkenaanpak (26 juni 2019)
• Download de infographic
• Kerkenvisies en de toekomst van de kerkgebouwen met een informatiemap die het bisdom samenstelde voor burgerlijke overheden (25 maart 2019)