Op vrijdag 8 februari nodigde Mgr. Van den Hende zes gasten uit om bij de Boskantkerk in Den Haag tijdens de Laurentiusconferentie met elkaar te spreken over de opvang van vluchtelingen. Elk van deelnemers is op eigen wijze betrokken bij de opvang van vluchtelingen. 8 februari is de jaarlijkse Internationale Gebedsdag tegen Mensenhandel. De dag werd in 2015 voor het eerst gehouden, nadat paus Franciscus deze had ingesteld op de feestdag van de heilige Jozefina Bakhita (1869-1947), een Soedanese vrouw die slachtoffer werd van slavernij.

Mgr. Van den Hende heet de gasten welkom. Hij vertelt over zuster Jozefina Bakhita en over de bijbellezing die juist deze ochtend op het leesrooster van de eucharistie staat: “De broederlijke liefde hoort bij de dingen die altijd moeten blijven. En vergeet de gastvrijheid niet; door haar hebben sommigen zonder het te weten engelen onthaald” (Hebreeën 13, 1-2). De bisschop verbindt de inzet voor de opvang van vluchtelingen vervolgens met Matteüs 25, waarin Jezus zegt: “Ik was vreemdeling en gij hebt Mij opgenomen” (Matteüs 25, 35).

Tijdens een Laurentiusconferentie worden visies en ervaringen uitgewisseld door de deelnemers die een eigen betrokkenheid hebben op een specifiek onderwerp. De bisschop nodigt uit voor een rondetafelgesprek om zo vanuit de Kerk als netwerk van liefde te bouwen aan een beschaving van liefde.

Mgr. Van den Hende: “Deze week stond nog in de krant dat er in 2018 minder vluchtelingen naar Nederland zijn gekomen dan het jaar ervoor. Dat is niet per se, omdat zich minder mensen op reis begeven. Mensen worden gekeerd aan de grenzen van Europa. Maar een tragedie op afstand is ook een tragedie. Ondertussen zien we vluchtelingen ook in onze migrantenparochies.” In 2015 schreven de Nederlandse bisschoppen de brief ‘Herbergzaam Nederland’. Mgr. Van den Hende: “Die brief is een pleidooi om te zorgen voor vluchtelingen in Nederland en voor de vluchtelingen die ver weg ergens stranden in een kamp. Ook zij hebben onze zorg nodig. Paus Franciscus benadrukt dat we vluchtelingen moeten verwelkomen, beschermen, ondersteunen en integreren. We moeten ‘verschillig’ zijn in plaats van ‘onverschillig’. Vanuit onze zorg voor iedere concrete mens.”

Liesbeth Stalmeier is gespreksleider en licht de rondes van het gesprek toe. Na een ronde met statements van elke deelnemer, volgt een ronde met informatieve vragen en een ronde met kritische opmerkingen. In de laatste ronde geven de deelnemers aan wat zij positief van het gesprek mee naar huis nemen.

Egbert Lichtenberg beschrijft hoe het sociale werkbedrijf MidZuid, waarvan hij algemeen directeur is, in september 2015 werd gevraagd om als bedrijf acute noodopvang te regelen voor 50 jonge asielzoekers. MidZuid voert al jaren diverse activiteiten uit voor statushouders voor vier gemeenten in West-Brabant. Volgens cijfers van het CBS komt 84% van de statushouders bij gemeenten in een uitkering terecht en verblijft daarin na 2,5 jaar duurzaam. Per gemeente is het wisselend, maar gemiddeld is meer dan 50% van het uitkeringsbestand gevuld met mensen met een niet-westerse migratieachtergrond. “Betere resultaten zijn nodig om het maatschappelijk draagvlak voor een herbergzaam Nederland te behouden”, constateert hij.

De deelnemers wisselen uit over de tijdelijkheid van opvang, zodat mensen ten behoeve van de wederopbouw van het land van herkomst ook weer terug kunnen gaan. Jean-Pierre Niati, geestelijk verzorger in het Detentiecentrum Rotterdam, vraagt in zijn statement welke rol de lokale kerken in het land van herkomst kunnen spelen. Hij spreekt over de geestelijke verzorging en de hoop waaraan mensen zich in hun situatie vasthouden, vaak vanuit een groot geloof in God.

Ook bij diaken Paulus Falke, die huisarts is, gaat het om de hele mens. Hij vertelt over een project in de Engelstalige parochie Church of our Saviour in Den Haag, waarbij het niet alleen gaat over bed, bad en brood, maar ook om ‘belonging’: “Op het moment dat mensen zingeving hebben, zoals werk dat kan geven, helen wonden. Die wonden hebben tijd nodig en behandeling. Maar als mensen een doel hebben in hun leven, als ze een gevoel van ‘belonging’ hebben, dan helen veel wonden voor een deel spontaan.”

John van Tilborg is directeur van INLIA en al vele jaren actief voor de opvang van vluchtelingen. INLIA startte in 1988 vanuit de kerkelijke betrokkenheid op de opvang van vluchtelingen en nog steeds behoren zo’n 600 lokale geloofsgemeenschappen tot de achterban. John van Tilborg ziet met name negatieve beeldvorming als een bedreiging voor de acceptatie van vluchtelingen. Hij houdt een pleidooi voor meer zorgvuldigheid en respect in het gesprek en openbare en politieke debat.

Derk Lugt spreekt vanuit zijn ervaring als advocaat. Hij geeft aan dat de regelgeving en het beleid voor de asielprocedure al jaren door de overheid worden ontwikkeld met als uitgangspunt ‘zo kort als mogelijk, zo zorgvuldig als noodzakelijk’. Hij vertelt over de tijdsdruk, waarmee advocaten van asielzoekers daarom te maken hebben. De grenzen en dilemma’s zijn meestal het gevolg van politieke keuzes, signaleert hij.

Elke deelnemer neemt wel iets mee van het gesprek. Want naast algemene (inter)nationale politieke vragen komt met name de vraag aan bod: wat kun je in je eigen omgeving doen? Het statement van broeder Theo van Lanen SJ, die taalles geeft in Rotterdam en helaas verhinderd was om deel te nemen, sluit daar naadloos op aan: “Alle mensen, die voor korte of lange tijd in Nederland verblijven, hebben recht op een bestaan zoals dat het geval is voor de gemiddelde Nederlandse burger. Kennis van de Nederlandse taal is een van de basisvoorwaarden om aan het leven in Nederland volwaardig deel te kunnen nemen.”

Liesbeth Stalmeier en Mgr. Van den Hende danken de deelnemers tot slot voor hun bijdrage. De bisschop onderstreept dit met een klein cadeau: de strip over de laatste dagen van de heilige Laurentius, die het bisdom in het Laurentiusjaar in acht talen liet maken.

Deelnemers aan deze Laurentiusconferentie waren:

• Mgr. Van den Hende, bisschop van Rotterdam
• De eerwaarde heer Paulus Falke, huisarts en diaken
• De heer Egbert Lichtenberg, Algemeen directeur MidZuid en fractievoorzitter CDA gemeente Papendrecht
• De heer Derk Lugt, advocaat
• De heer Jean-Pierre Niati, R.K. geestelijk verzorger Detentiecentrum Rotterdam
• De heer John van Tilborg, directeur Stichting INLI
• Broeder Leo van Lanen SJ, geeft taalles aan asielzoekers en migranten in Rotterdam (verhinderd)

Eerder Laurentiusconferenties gingen over:

• Laurentiusconferentie over bidden als motor voor diaconie (2 maart 2018)
• Laurentiusconferentie over de zorg voor migranten (3 november 2017)
• Laurentiusconferentie over eenzaamheid (21 april 2017)
• Laurentiusconferentie: kinderen en armoede (11 november 2016)